Năm 1991, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nghỉ hưu ở tuổi 80 và thôi giữ các chức phận trong Đảng và quốc gia
Bít tất điều đó cho thấy đặc thù của Võ Nguyên Giáp là một vị tướng dùng binh bằng bản lĩnh trí não. Đó không thuần tuý là quân sự, là chiến tranh. Ông viết: “Nước ta nằm trên bờ biển thăng bình Dương, vì thế đất, nước, rừng, biển đều có mối liên tưởng tương hỗ và tác động lẫn nhau. Đó là một cựu chiến binh già lặn lội từ Quảng Bình ra Hà Nội. ” Trí óc nhiệt huyết giữa thời bình có nhẽ phẩm hàm Đại tướng và tính huyền thoại của chiến tranh đã khiến con người trí thức trong ông phần nào ít được hi vọng và đánh giá.
Năm 14 tuổi, ông tốt nghiệp tiểu học đỗ đầu toàn tỉnh và là cậu tân khoa trẻ nhất. Năm 1945, sau ngày Nhật bạo động Pháp, một số người Pháp đã đến với Việt Minh ở khu giải phóng. Mục đích lâu dài là chuyển đổi cơ cấu kinh tế ven biển thành miền công nghiệp thủy sản trù phú.
Trên thế giới cũng như ở trong ước, nhắc đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nhắc đến Điện Biên Phủ, đến quân sự, đến chiến tranh. Đó là bài phát biểu tại cuộc họp của Liên đoàn các dân tộc bị áp bức trên thế giới tại Bruxelles (Bỉ). Bởi chí ít ông Giáp là một người được đào tạo khôn xiết chính quy trong bộ máy giáo dục và ông tiếp cận với những tri thức rất căn bản để tạo nên một nền tảng văn hóa chắc chắn.
Cụ có mấy chục bộ sách cổ, kim mà khi mất đi cụ định để lại cho cậu Giáp. Kết quả là ông bị đuổi học. Theo tùng san TINH HOA. Chiến tranh, trong ắt sự ác liệt của nói chỉ có ý nghĩa khi mỗi sự hy sinh đều hướng đến lý tưởng vì cuộc sống hạnh phúc cho con người. Dù trưởng thành trong nền giáo dục thực dân, nhưng họ vẫn giữ được những giá trị của nền văn hóa dân tộc, tiêu biểu là nền Quốc học.
Đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người đã đến với cuộc chiến bằng khát khao độc lập của một trí thức trong giao thời lịch sử và ra khỏi cuộc chiến bằng nhân cách của một người trí thức biết phụ trách vận mệnh xây dựng, phát triển đất nước trong thời bình.
Trong mấy chục năm cuộc đời, ông đã chỉ huy nhiều trận đánh nhiều chiến dịch lớn. Chỉ một người dám hy sinh cho lý tưởng mới hiểu được những người lính đang ngã xuống đáng quý biết bao để mỗi trận chiến là mỗi bậc thang vươn đến xã hội dân chủ và công bằng. Đó là một trí não mẫn tiệp và trái tim bác ái. ” Vị Đại tướng ý thức Cách đây một đôi năm, đại tướng Võ Nguyên Giáp có một người khách xin được vào thăm.
Cho rà ngay!” Một Đại tướng đặt sinh mệnh từng con người lên trên cuộc chiến.
Thế kỷ XX, lịch sử Việt Nam đã qua hai cuộc chiến tranh mà ở đó, lý tưởng độc lập và khát vọng tự do như là nền tảng của dân chủ và nhân quyền đã trở nên sợi dây gắn kết sức mạnh tinh thần của hàng triệu triệu con người. Sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo có truyền thống hiếu học và nề nếp gia phong, ngay từ nhỏ, Võ Nguyên Giáp đã được thụ hưởng một nền giáo dục mang hai tư tưởng khác biệt: tư tưởng lễ giáo của truyền thống phương Đông và những tri thức khoa học cùng những tư duy tiến bộ của phương Tây.
Chỉ biết rằng ở người thanh niên ấy, cách mệnh đã trở nên Sứ mệnh tự thân của người trí thức. Ngay từ thời khắc đó, trong con người Võ Nguyên Giáp đã hình thành những khuynh hướng cách mệnh của một công dân yêu nước, ông không chỉ là một học trò đơn thuần tiếp thụ kiến thức, mà đã là một con người kiếm tìm lý tưởng. Mà bạn bè hay nhưng người gắn bó với Võ Nguyên Giáp thời bấy giờ là những ai? Đó là Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Hoàng Hữu Nam…, những ngọn lửa đầu tiên của cuộc cách mạng Dân tộc - Dân chủ sau này.
Đó là cuộc trường chinh hơn ba thập niên giành độc lập, tự do và hợp nhất đất nước trước hai đế quốc lớn là đế quốc Pháp và đế quốc Mỹ. Năm 15 tuổi, ông đỗ thứ nhì vào trường quốc học Huế. Võ Nguyên Giáp là người nghiên cứu rất nhiều về lịch sử nói chung, trong đó có lịch sử chiến tranh và một trong những nhân vật ông để tâm nghiên cứu nhiều nhất là Napoléon.
Cho đến bốn giờ sáng ngày 17/9/1972, một ngày sau khi quân ta tháo lui khỏi thành cổ, Đại tướng còn điện trực tuyến hỏi tác chiến chiến trường: “Tôi có thông báo trong thành cổ còn sót lại chín chiến sĩ do ở hầm xa nhau chưa nhận được lệnh rút, còn đang tranh đấu.
Nhưng chiến thắng thỉnh thoảng đến từ một nơi sâu thẳm hơn. Vì sao khi thành lập đơn vị quân sự trước hết của Việt Nam, Bác gọi là “đội Tuyên truyền giải phóng quân”? Câu nói của Bác khi giao nhiệm vụ cho ông Giáp là cứ tuyên truyền rồi quần chúng sẽ tìm được khí giới cho chúng ta.
Maurice Bernard, một kiền đã viết một bức thư dài gửi những người bạn Pháp ờ Hà Nội, trong đó có đoạn: "Không bao giờ chúng tôi quên được cái đêm đã tập kết chúng tôi lại với ông Văn, người chỉ huy mà đến nay chúng tôi thấy là người có uy tín nhất, có kinh nghiệm rộng lớn nhất, đã nói với chúng tôi, bằng những câu giản dị và hùng hồn cương quyết, những nuốm lâu dài mà chưa đạt đích của Việt Minh, để bắt giao thông được với người Pháp và làm cho người Pháp hiểu.
Đó không phải là cách đánh mà đại tướng đã vạch ra. Giáo sư Hoàng Tụy kể lại: sáng kiến về bản kiến nghị chấn hưng giáo dục do nhóm 24 nhà khoa học- trí thức gửi lên Chính phủ năm 2004, chính là lấy ý tưởng từ bản kiến nghị của Đại tướng gửi đến nhóm.
Năm 1928, lần đầu tiên ông được tiếp xúc với những bài viết mang tư tưởng cách mạng của Hồ Chí Minh. Tôi biết rõ đồng chí Tổng tư lệnh nhiều đêm thao thức, nước mắt ướt đầm, vì được tin một chiến dịch nào đó máu chiến sĩ đổ quá nhiều, mà chiến thắng thì chưa tương thích. Sau khi ban bố, bản kiến nghị đã có một tiếng vang lớn, và một số những thay đổi về phân ban, chức danh Phó giáo sư, giáo sư.
Thượng tướng Hoàng Minh Thảo đã viết: “Đồng chí Võ Nguyên Giáp luôn luôn tinh thần được rất sâu sắc rằng: người chỉ huy các cấp nói chung, nhất là Tổng tư lệnh phải có bổn phận với từng vết thương và từng giọt máu của mỗi người lính. Ông Giáp có đủ phẩm chất để thực hiện nhiệm vụ trên. Trong một giang san có bờ biển dài hơn 3000 km với 80% dân số là dân cày, tư duy ấy không chỉ bảo đảm sự phát triển vững bền cho nền kinh tế, mà còn đảm bảo cho cuộc sống lâu dài của mỗi người dân.
Trong tình cảm không có sự phân biệt giữa cấp hàm mà chỉ là những người lính vào sinh ra tử cho cùng một lý tưởng. Câu nói của ông, có thể hiểu rộng ra rằng ông đã không nghĩ cho riêng mình.
Thế giới đã ca tụng ông trong ánh hào quang của một vị tướng với tài chỉ huy và hoạch định chiến lược.
Theo lời ông kể, chiến dịch Quảng Trị đã nổ ra khi Đại tướng đi chữa bệnh. Cuộc sống của ông khi đó, dù nói ra hay không, cũng đã hiến cho lý tưởng cách mạng vì dân tộc. Chính bởi thế, dù ở độ tuổi 15, Võ Nguyên Giáp đã tìm thấy trong những nhà cách mệnh đương thời như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh một sự đồng cảm và gần gũi.
Ngay trong năm đó; Võ Nguyên Giáp đã tham dự Đảng Tân Việt và từ đây, người thanh niên Võ Nguyên Giáp đã tích cực xúc tiến quá trình cải tổ của đảng Tân Việt cho đến khi thống nhất vào Đông Dương Cộng sản Liên đoàn. Nếu muốn, ông đã có thể chọn một con đường trải đầy nhung lụa, với một suất học bổng tấn sĩ ở Pháp do giáo sư Gaétan Pirou, thành viên Hội đồng Giám khảo Đại học Đông Dương yêu cầu cấp sau khi nghe lời nhận xét về ông: “Anh ta sáng dạ, sáng láng và rất kiêu dũng.
Võ Nguyên Giáp là một trong những tinh hoa trước hết trong thế hệ vàng đó. Ông đã sống trọn thế cục bằng nhân cách của một người trí thức biết đảm trách vận mệnh của giang san trong cả thời chiến lẫn thời bình. Nó giống như thứ khí giới có thể tạo lập nền hòa bình, sự tiến bộ nhưng cũng có thể gây ra những cuộc xung đột đẫm máu.
Nhà sử học Dương Trung Quốc, từng là một người đồng nghiệp - người học sinh của Đại tướng đã đánh giá về thời đoạn này: “Có thể nói chiến thắng của cách mệnh Việt Nam với mục tiêu giải phóng dân tộc bao gồm việc giành độc lập dân tộc, và giữ vững nền độc lập ấy trong ba thập kỷ chiến tranh phụ thuộc một phần đông vào ý thức “uy vũ bất năng khuất” của một thế hệ vàng.
Theo lời kể của nhà sử học Dương Trung Quốc, thì có rất nhiều người đã hỏi Đại tướng là ông được đào tạo ở trường quân sự nào? Ông đáp rằng dài trước tiên của ông là trường học trí thức. Giờ đây, những nghĩ suy từ cách đây hơn 30 năm ấy mới bắt đầu đi vào cuộc sống… Nếu trong chiến tranh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nức danh với khả năng nhìn thấy điểm yếu và tiến công điểm yếu của kẻ địch thì trong thời bình, người trí thức ấy lại tìm ra những thế mạnh nổi bật của nền kinh tế.
Dường như trong con người ông, nền móng của một trí thức yêu nước và lý tưởng cách mạng vì mỗi con người Việt Nam luôn luôn là mục đích cao nhất.
Đại tướng đặc biệt nhấn mạnh đến mối quan hệ tổng hòa của các nhân tố đất - nước - rừng - biển trong việc giữ giàng hệ sinh thái và phát triển lâu dài.
Năm 1927 lần trước hết ông cầm đầu một cuộc bãi khóa để bảo vệ người đồng môn Nguyễn Chí Diểu trước sự áp đặt phi lý trong nhà trường đế quốc. Thành thử, một cuộc chiến không quan trọng ở thắng lợi, mà quan trọng ở cách thắng lợi và mục đích của thắng lợi.
Đòi hỏi phải xây dựng một môi trường thật sự dân chủ đối với tư duy khoa học, trong đó việc coi trọng trí thức, khuyến khích hào kiệt đã được Đại tướng dày công xây dựng trong một bản chiến lược ban bố từ tháng 1 năm 1989, đến nay đã được gần 20 năm nhưng vẫn chưa bao giờ vơi đi tính thời sự.
Họ đã tiếp xúc với “anh Văn” (tức đại tướng Võ Nguyên Giáp). Trong đó, việc mở đường ra biển, làm ăn kinh tế biển được kết hợp chặt chẽ với quốc phòng.
Là nhà giáo, ông đã thầm lặng truyền thụ tinh thần yêu nước, ý thức cách mệnh cho các lớp học sinh.
Ông nghiên cứu Napoléon như một nhân vật huyền thoại của chiến tranh nhưng đồng thời cũng là mặt trái của chiến tranh.
Dù tuổi cao, sức yếu nhưng trong cuộc sống, ông vẫn đồng hành cùng từng trằn trọc, từng suy tư của người dân Việt Nam. Cho đến giờ những giọt nước mắt của Trung tướng Phạm Hồng Cư - nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam vẫn rưng rưng khi nhắc đến tình cảm trong con người đại tướng.
Ông học luật và lại là cha dạy sử. Là nhà báo, ông chống chọi với ách đô hộ bằng sự lột trần bản chất bất công và vô nhân của chế độ, đồng thời tuyên truyền tinh thần dân chủ và con đường đương đầu vì ý thức đó. Tuy những hạn chế của thời đại đã khiến nhiều chiến lược kinh tế của ông chẳng thể thành hiện thực nhưng cho đến bữa nay, những tư duy của ông vẫn khiến chúng ta phải kính trọng về hàm lượng trí não và con mắt chiến lược trong đó.
Khi đó, Võ Nguyên Giáp mới 16 tuổi. Khó có thể kể hết các hoạt động của ông để thực hiện lý tưởng cách mạng của mình. Bằng tuốt trái tim, chúng tôi đáp lại lời kêu gọi của ông và chúng tôi muốn rằng toàn thể đồng bào người Pháp cùng san sẻ tình cảm ấy của chúng tôi.
Gắn liền với tuổi lịch sử này là tên tuổi của một vị tướng đặc biệt với trí não rộng mở và trái tim có nhân. Sự sớm định hình tố chất trong con người Võ Nguyên Giáp đã quyết định hướng đi của thế cuộc ông sau này.
Mà thầy giáo trong từng lớp cũ thì rất có uy tín trong việc tuyên truyền, tập hợp lực lượng”. Là một người trí thức, ông luôn trau dồi, học tập để vươn xa trên con đường của hiểu biết vì hơn ai hết, ông hiểu rằng đó chính là nền tảng của cách mệnh.
Có thể nói rằng: rừng và biển có tầm quan yếu rất to lớn chẳng những về mặt tiềm năng các sản phẩm quý báu có thể cung cấp cho xã hội mà còn có vai trò giữ giàng môi trường và thăng bằng sinh thái tốt nhất đối với bít tất đất đai nước ta, đối với việc phát triển các ngành kinh tế quốc dân trong cả nước.
Bác hỏi: “Việc này chú Văn đảm nhận, chú Văn có làm được không?” Ông đáp: “Có thể được”. 81 hôm mai, mỗi sớm hôm lại có một đại đội hy sinh. Tuy nhiên, máu nóng và trí não của ông thì chưa bao giờ ngừng nghỉ. Một cái đầu bốc lửa đã có vấn đề vướng mắc với chính quyền. Bao lăm năm cầm quân đánh giặc, liệu nền tảng trí thức trong ông có bị phai lạt ít nhiều? Tư duy ấy có bị chuyện thắng thua chi phối mà quên mất thắng lợi chỉ có ý nghĩa khi xây dựng được những nền móng tiến bộ cho đời sống Nhân dân? Có thể nói, bản lĩnh của một trí thức lớn đã được khẳng định đầy thuyết phục qua thử thách của Đảng và Chính phủ.
Cả thế cuộc ông đã hiến mình cho lý tưởng cách mạng và lý tưởng đó đã trở thành máu thịt trong ông. Tuy nhiên, cũng chính vì khuynh hướng trên mà con đường học vấn của Võ Nguyên Giáp đã sớm gặp trắc trở.
Đối với ông, Đại tướng là một người thủ tướng chỉ huy bằng tấm lòng của một con người có nhân. Sứ mệnh cách mệnh trong dòng máu trí thức Võ Nguyên Giáp có tố chất của một nhà trí thức lớn, nhìn vào con đường học thức của ông, chúng ta có thể thấy rằng nếu không trở nên một đại tướng, có nhẽ ông đã trở nên một học giả thâm uyên.
Và lý tưởng đó đã mãi mãi trở nên sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong từng hành động, từng suy nghĩ của ông. ” Tuy nhiên chỉ sau một ngày suy nghĩ, Võ Nguyên Giáp đã từ khước với lý do “chẳng thể là con người ích kỷ, bỏ lại bạn bè trong nước”. Ngoài chiến lược về nông nghiệp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn đề xuất một chiến lược về Kinh tế biển và Khoa học kỹ thuật về biển. Bên cạnh đó, họ đã được kết nạp một nền học thức với những tư tưởng văn hóa phương Tây rất cơ bản dù rằng trong bối cảnh nền giáo dục của một nước thực dân địa luôn bị thực dân áp bức, đồng hóa.
Trở lại thời điểm năm 1944, cuộc đấu tranh cách mệnh đòi hỏi phải chuyển từ hình thức chính trị tiến lên hình thức quân sự, Bác Hồ đã quyết định phải tổ chức một đội vũ trang tụ họp để hoạt động. Đó là một thèm khát dài rộng và sâu sắc hơn một thắng lợi, dù thắng lợi đó có vĩ đại đến bao nhiêu. Có thể nói, khi lý tưởng tìm thấy con đường và những người đồng hành cũng là khi niềm tin sẽ được thăng hoa trong mỗi con người.
Đã được bộ Giáo dục thực hiện theo đề xuất của bản kiến nghị. Từ những năm 1978, khi tư duy kinh tế thời chiến vẫn còn ngự trị trong toàn từng lớp, ông đã nhìn thấy vấn đề “đẩy mạnh cuộc cách mệnh khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp nước ta”.
Dù đã bách niên, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn như ngọn đèn biển của những người trí thức trước những vấn đề trọng đại của giang san. Ngay từ những năm tháng đó, Phan Bội Châu đã có một tình cảm đặc biệt với cậu thiếu niên Võ Nguyên Giáp. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là vì sao Bác Hồ lại chọn ông, một người trí thức đảm đương chức Tổng tư lệnh Quân đội mà không phải là những người học chuyên về quân sự? Nhà sử học Dương Trung Quốc đã có một cách lý giải riêng về sự chọn lọc này: “Cụ Hồ quan niệm làm chính trị là phải thay đổi nhận thức con người, nên chi đích chính trị cần phải được đặt lên hàng đầu, còn khí giới chỉ là công cụ.
Và chính thức từ khoảnh khắc đó, cái tên Võ Nguyên Giáp đã gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của Quân đội quần chúng Việt Nam. Nhưng ít ai biết ngườí thức ấy đã đến với chiến tranh thế nào và càng ít người người trí thức ấy đã ra khỏi chiến tranh như thế nào! Năm 1977, hai năm sau khi thống nhất giang sơn, theo sự cắt cử của Đảng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ biệt chức phận Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã được Hồ chủ toạ ủy nhiệm từ năm 1945 để nhận công tác ở cương vị mới: Phó Thủ tướng đảm nhiệm lĩnh vực khoa học – kĩ thuật.
Khi Đại tướng xúc động ôm người cựu chiến binh, chỉ có một câu nói giản dị được thốt lên: “Báo cáo anh, em đã hoàn tất nhiệm vụ!” Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã không chỉ là một vị chỉ huy trực tiếp mà quan trọng hơn, trong tâm não của những người lính, ông chính là một lãnh tụ tinh thần.
Trong những hồi ký, Đại tướng nhắc đến thói quen thẳng băng lục lại trong trí nhớ của mình những bài học thành công, thất bại của lịch sử mỗi khi ông đứng trước một khó khăn, thử thách. Sức lôi cuốn của những tư tưởng sống động đã khiến ông xúc động đến mừng rỡ.
Thứ ba, đó là thế hệ thèm khát độc lập tự do đến mãnh liệt và ba điều đó hòa trộn với nhau rồi được quy tụ dưới lá cờ cách mệnh do Hồ Chí Minh đứng đầu.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét