Cần một nhà vùng ven nền giáo dục tinh tế.

Nếu người thầy tĩnh tâm một chút, cân nhắc một tí về hậu quả của sự việc ấy với vấn đề giáo dục trẻ thì chắc sẽ hành xử khác

Nhân đây xin nói đến chuyện mới nhất còn gây bàn cãi là việc không cho điểm lớp 1 mà chỉ bằng nhận xét của thầy, chuyện này cũng can hệ đến việc hành xử thế nào cho những măng non không bị tổn thương bởi áp lực từ phía gia đình và nhà trường trong việc cho điểm.

Phải tạo ra một nơi ẩn núp trong cơn bão táp, một ốc đảo giữa sa mạc, một nơi trên thế giới để tâm hồn ngơi nghỉ nhằm bảo đảm sự phát triển lành mạnh cho trẻ. Maria Montesssori (1870 – 1952, người sáng tạo phương pháp giáo dục nổi danh mang tên mình). Đằng này, lại là học sinh của trường mà làm thế thì tác động lớn đối với tâm lý học sinh, đứa trẻ thống khổ và có thể nhìn thấy được qua sự khóc than; trong khi ngoài kia bạn bè cùng trường, cùng lớp vui vẻ reo hò.

Đối với lứa tuổi ngây thơ, thuần khiết như thế thì khuyến khích là chủ yếu. GS Văn Như Cương, hiệu trưởng trường phổ thông dân lập Lương Thế Vinh (Hà Nội),  đã có quan điểm xác đáng về vấn đề trên, xin giới thiệu đến bạn đọc. Rồi sẽ có những câu chuyện tương tự như thế, khi chính thầy cô không điều khiển được hành vi của mình. Ngay cả sau này, khi họp phụ huynh cũng đã có quy định không được nêu tên cụ thể những em chưa tốt, chưa ngoan, chưa đóng tiền… Nếu cần phải nói chuyện riêng với phụ huynh.

Để dạy học sinh trở thành một người tốt, làm những điều hay, lẽ phải thì bản thân người bố hãy cho chúng cảm nhận được những phẩm chất ấy đang hiện diện trước mắt chúng ở người thầy, người cô.

Đã làm giáo dục thì mục tiêu giáo dục phải đưa lên hàng đầu, ngay từ khi các em học trò còn rất nhỏ, đừng gieo vào các em những tính toán thiệt hơn, nhằm nhè, máy móc. Thực hành bất cứ hệ thống giáo dục nào cũng nên bắt đầu bằng việc tạo môi trường giúp trẻ tránh khỏi những trở lực khó khăn và nguy hiểm đầy đe dọa từ thế giới người lớn.

Thành ra đối với người làm thuê tác giáo dục, những tình huống như thế bao giờ cũng phải đặt vấn đề hậu quả giáo dục ấy đến chừng độ nào mới làm được, không nên cứng nhắc ứng xử như đang đứng trong môi trường kinh tế, tiền bạc sòng phẳng.

Sự thích nghi này dựa trên việc vâng lời vô điều kiện, dẫn đến sự phủ định cá tính của trẻ, sự phủ định mà trong đó trẻ là đối tượng của một nền công lý không công bằng, chịu tổn thương và hình phạt mà không người lớn nào có thể bằng lòng.

Theo tôi, tuổi này chưa phải là tuổi cạnh tranh để xếp hạng trật tự. Trẻ bị người lớn nhiều quyền lực hơn áp chế; bị họ coi nhẹ hoài vọng, và ép buộc trẻ phải thích nghi với môi trường thù địch trong khi người lớn cứ ngây thơ cho rằng như thế là giúp trẻ phát triển về mặt tầng lớp.

Trong sự việc này, phải nhận ra rằng các em ấy không có lỗi. Trung Dũng (ghi) Đừng biến trẻ thành đối tượng của một nền công lý không công bằng Trách nhiệm trước tiên của nhà giáo (dù đối với trẻ sơ sinh hay trẻ đã lớn) là coi nhân cách của con người trẻ tuổi và trọng nó.

Người lớn, mà cụ thể là thầy cô, không nghĩ đến việc mình đã đánh vào tâm lý của trẻ, một sự trừng phạt quá mức; điều đó cũng dễ tạo ra tự ti, thù oán của đứa trẻ đối với người nhà, xin tiền không thành ra không được xem xiếc; thù oán thầy cô vì hình phạt; thù oán bạn bè vui trong sự thiệt thòi, bị cô lập của mình… Câu chuyện này còn là bài học giáo dục sâu sắc tại một dài cụ thể.

Đây là bản lĩnh sư phạm của người thầy. Ảnh: Thanh Hảo Ở đây, ngay cả trường hợp những em nhỏ nào đó không cùng trường, đi ngang thấy hay ghé vào xem xiếc mình cũng không nỡ đuổi ra vì đó thật sự không phải là một hoạt động kinh dinh, bán vé để thu lợi nhuận. Chúng ta cần một nền giáo dục tinh tế, mà những hành xử từ cấp quản lý như ban giám hiệu đến những cán bộ đứng lớp như thầy cô phải gieo cho các em niềm tin, bài học hăng hái trong việc đối nhân xử thế.

… Một phương pháp công bằng và nhân đạo với trẻ là tạo ra môi trường “thích nghi” khác với môi trường áp đặt, là nơi trẻ sinh hoạt và tạo nên tính khí của trẻ.

Chuyện cuối tuần “Đừng gieo vào trẻ những tính hạnh thiệt hơn, nhằm nhè, máy móc”. Trẻ nít sống trong môi trường do người lớn tạo ra là sống trong một thế giới không hề đáp ứng những nhu cầu của chính trẻ về vật chất và quan yếu hơn nhiều, về ý thức (mà sự thỏa mãn nhu cầu tinh thần giúp trẻ phát triển về mặt trí tuệ và đạo đức). Việc nêu tên, cấm cản tạo nên kỳ thị lớn, mà như vậy hoàn toàn phản giáo dục.

Hồ hết những hành động được gọi là giáo dục đều thấm nhuần quan điểm rằng trẻ phải chịu thích ứng trực tiếp – do đó áp đặt một cách thô bạo – với thế giới người lớn. Nếu coi các em ấy chưa hoàn tất trách nhiệm đóng tiền như đã thông báo, một nhà sư phạm đúng nghĩa hoàn toàn có thể biến đó trở thành một bài giảng tinh tế, cho các em ấy một bài học tích cực khi cứ cho các em ra xem, sau đó tế nhị dạy dỗ các em chú ý hơn trong việc tuân thủ quy định, em nào quên đóng tiền có thể báo phụ huynh đóng sau.

Đi học là để biết chứ không phải để sắp đặt trật tự nhất với bét; điểm số chỉ phản chiếu một phần, quan yếu là bài học và kiến thức thẩm thấu đến đâu trong họ. Việc không đóng tiền có thể vì bác mẹ quá nghèo chẳng thể cho, hoặc quên cho con, hoặc đã cho mà con quên nộp. Trong quang cảnh sư phạm, bao giờ cũng phải nghĩ suy đến hậu quả của xử sự về mặt giáo dục.